Istnieje jedna część ludzkiego ciała, która może zdradzić zaskakująco dużo o stanie zdrowia całego organizmu.
Chodzi o paznokcie, które – mimo że często traktowane jako detal estetyczny – potrafią być niezwykle cennym źródłem informacji diagnostycznych.
Zarówno różnego rodzaju niedobory, jak i poważniejsze zaburzenia zdrowotne, często dają subtelne sygnały właśnie na płytce paznokcia.
To właśnie dłonie, a dokładniej paznokcie, mogą jako pierwsze zasugerować, że coś w organizmie zaczyna funkcjonować nieprawidłowo.
Mostefa Rafaa, dermatolog specjalizujący się w schorzeniach skóry i paznokci, wyjaśnia, na co zwracać uwagę, gdy paznokcie zaczynają wyglądać inaczej niż zwykle.
Nie jest tajemnicą, że kobiety przywiązują ogromną wagę do wyglądu swoich paznokci, traktując je często jako wizytówkę swojej estetyki.
Jednak te same paznokcie, które malujemy lakierem i poddajemy zabiegom, są też bardzo wrażliwe na wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych.
Szkodliwy wpływ ma nie tylko stres i zanieczyszczenie środowiska, ale także częsty kontakt z toksycznymi preparatami oraz regularne stosowanie manicure, zwłaszcza hybrydowego.
Zmiany koloru, pojawienie się bruzd, przebarwień lub nietypowego kształtu mogą być reakcją organizmu na procesy, które zachodzą głębiej, wewnątrz naszego ciała.
Wśród pierwszych sygnałów ostrzegawczych można wymienić żółknięcie paznokci, które często pojawia się u osób palących papierosy lub stosujących intensywne lakiery bez użycia bazy ochronnej.
Jeśli jednak wykluczymy czynniki kosmetyczne, warto zwrócić się do specjalisty, ponieważ żółte zabarwienie może być również oznaką infekcji grzybiczej lub nawet problemów z wątrobą.
Niekiedy żółknięcie paznokci to efekt uboczny niektórych terapii, na przykład chemioterapii, co także wymaga indywidualnej oceny.
Białe paznokcie z kolei mogą sugerować obecność anemii lub mikrourazów powstałych w wyniku drobnych uderzeń, które zaburzają prawidłowe krążenie krwi w łożysku paznokcia.
Niektóre białe plamki to typowe oznaki niedoborów, ale mogą również wskazywać na choroby skóry, takie jak łuszczyca lub egzema, zwłaszcza jeśli przypominają układ naparstka.
Szczególną ostrożność należy zachować, gdy na paznokciu pojawi się ciemna plama, pasek lub przebarwienie w odcieniu czerni.
Czasem może to być tylko efekt stłuczenia lub przyciśnięcia paznokcia, ale jeśli zmiana nie znika lub się powiększa, warto jak najszybciej udać się do lekarza.
Niektóre z takich przebarwień mogą być objawem czerniaka, czyli złośliwego nowotworu, który należy traktować równie poważnie, jak nowotwory skóry.
Chociaż ten rodzaj raka paznokcia nie należy do najczęstszych, to jego agresywność wymaga szybkiej diagnozy i wdrożenia leczenia.
Inny niepokojący sygnał to niebieskawe lub fioletowe zabarwienie płytki paznokcia, które nie wynika z uderzenia, ale z zaburzonego krążenia krwi.
Często obserwuje się to u osób cierpiących na chorobę Raynauda, czyli zaburzenie naczynioruchowe objawiające się nagłymi skurczami naczyń krwionośnych w palcach.
W takich przypadkach wskazane jest rozgrzewanie dłoni oraz leczenie farmakologiczne, które poprawi przepływ krwi w kończynach.
Jeśli zauważysz, że paznokcie stają się intensywnie czerwone, nie należy zakładać, że to oznaka zdrowia — wbrew pozorom ich naturalna barwa to delikatny róż, wynikający z unaczynienia.
Czerwone przebarwienia, zwłaszcza w połączeniu z opuchlizną i stanem zapalnym wokół paznokcia, mogą być sygnałem poważniejszych schorzeń, w tym problemów z sercem, płucami lub nerkami.
Stan zapalny w tej okolicy, znany jako zapalenie wału paznokciowego, często wymaga miejscowego leczenia dermatologicznego.
Wypukłość paznokci nie zawsze jest powodem do niepokoju, zwłaszcza jeśli występuje od lat i ma charakter dziedziczny.
Jednak nagłe zmiany w kształcie, gdy paznokieć zaczyna się unosić i przypomina kopułę, mogą świadczyć o niedotlenieniu organizmu.
Taki objaw może towarzyszyć przewlekłym chorobom płuc, serca, a nawet problemom endokrynologicznym.
Odwrotnością tej zmiany są tzw. paznokcie łyżeczkowate, czyli wyraźnie wklęsłe w środku — w ich przypadku lekarz najczęściej podejrzewa niedoczynność tarczycy lub choroby krążenia.
Paznokcie mogą również zdradzać niedobory witamin i minerałów, zanim jeszcze pojawią się objawy ogólnoustrojowe.
Jeśli stają się one łamliwe, prążkowane lub zaczynają się rozwarstwiać, może to wskazywać na niedobór żelaza, białka, witaminy B12 lub magnezu.
Poziome, jasne linie przecinające płytkę mogą sygnalizować niedożywienie lub skutki uboczne cukrzycy, a pionowe pęknięcia często pojawiają się u osób z niedoborami witamin z grupy B.
Grzbiety i bruzdy nie zawsze są groźne, ale jeśli pojawiają się nagle, mogą wynikać z wahań hormonalnych, takich jak menopauza, albo z nadmiernego odwodnienia tkanek.
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że paznokcie również wymagają nawilżenia — podobnie jak skóra dłoni, są one narażone na działanie czynników zewnętrznych i mogą się przesuszać.
Jeśli zauważysz zmiany, które utrzymują się mimo pielęgnacji, warto wykonać badania krwi i skonsultować się z lekarzem, by wykluczyć ukryte problemy zdrowotne.
Niektóre deformacje i przebarwienia można poprawić suplementacją, szczególnie witaminą B8, znaną jako biotyna, która wspiera zdrowie skóry, włosów i paznokci.
Kiedy jednak zmiany są wynikiem poważniejszego schorzenia, leczenie powinno dotyczyć przede wszystkim przyczyny, nie tylko samego objawu.
Czasami, w przypadku poważnych uszkodzeń, konieczne jest usunięcie paznokcia, by umożliwić mu całkowity, zdrowy odrost.
Należy jednak pamiętać, że regeneracja paznokcia to długi proces i jego pełne odrośnięcie może potrwać nawet ponad rok.
Dlatego kluczem do zdrowych paznokci jest regularna obserwacja, świadoma pielęgnacja oraz szybka reakcja, gdy tylko zauważysz coś niepokojącego.