Już wkrótce mieszkańcy blisko 70 krajów na całym świecie ponownie przestawią swoje zegarki, przechodząc z czasu letniego na zimowy.
Dla wielu osób, które z utęsknieniem czekają na „dłuższy sen”, to miła wiadomość – nadchodzi kolejna zmiana czasu.
Jednak nie każdy wie, że przesunięcie wskazówek zegara może mieć znaczący wpływ na nasze zdrowie. Kiedy dokładnie będziemy musieli cofnąć zegarki z godziny 3:00 na 2:00?
W 2024 roku zmiana czasu z letniego na zimowy odbędzie się w ostatni weekend października, co oznacza, że już za kilka dni zegarki trzeba będzie przestawić.
Chociaż w Polsce jest to powszechna praktyka, to jak podkreśla portal forsal.pl, obecnie mniej niż 40% państw na świecie wciąż stosuje sezonowe przesunięcia czasu.
Kraje, które zrezygnowały z tej praktyki, argumentują, że przestawianie zegarów ma więcej wad niż korzyści, zarówno dla zdrowia, jak i gospodarki.
Badania wykazały, że zmiana czasu ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka, głównie ze względu na zaburzenia rytmu snu.
Nawet niewielkie przesunięcie cyklu dobowego może powodować problemy z koncentracją, zmęczenie, a także prowadzić do zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawały serca.
Niektóre osoby, zwłaszcza te o bardziej wrażliwym zegarze biologicznym, odczuwają także spadek nastroju i obniżoną efektywność pracy przez kilka dni po zmianie czasu.
Zegarki przestawimy w nocy z soboty na niedzielę, 26-27 października, kiedy to wskazówki zegarów cofniemy z godziny 3:00 na 2:00, co pozwoli nam „pospać godzinę dłużej”.
W praktyce oznacza to, że czas zimowy będzie obowiązywał przez najbliższe miesiące, aż do kolejnej zmiany, która odbędzie się w marcu.
Jednak wcześniejsze zapadanie zmroku sprawi, że dni wydają się krótsze, co może wpływać na poziom energii i motywację wielu osób, zwłaszcza w chłodniejszych miesiącach.
Zmiana czasu na zimowy wiąże się również z innymi praktycznymi konsekwencjami.
Osoby pracujące na zewnątrz często zaczynają dzień w ciemnościach, a kończą pracę również po zmroku.
Dla wielu ludzi, zwłaszcza tych cierpiących na sezonowe zaburzenia afektywne (SAD), krótsze dni i mniejsza ilość światła dziennego mogą powodować objawy depresji i zmęczenia.
Zimowy czas to również większa ostrożność na drogach, szczególnie rano i wieczorem, kiedy warunki oświetleniowe mogą być trudniejsze.
Jak tłumaczy prof. Marta Jackowska z Uniwersytetu SWPS w Sopocie, funkcjonowanie naszego organizmu – w tym rytm snu, czuwania, trawienia, a nawet nastrój – jest ściśle powiązane z naturalnym cyklem światła i ciemności.
Zmiana czasu zakłóca ten cykl, wpływając na zegar biologiczny człowieka.
– Przesunięcie zegara zmienia dostępność światła w ciągu dnia, co wpływa na nasze funkcje fizjologiczne i psychiczne – wyjaśnia prof. Jackowska.
Jakie są najbardziej widoczne skutki tej zmiany dla przeciętnej osoby?
Oprócz niewyspania i złego nastroju, mogą pojawić się poważniejsze konsekwencje zdrowotne. Badania wykazują, że w okresie bezpośrednio po zmianie czasu rośnie liczba wypadków drogowych oraz wypadków w miejscu pracy.
Dodatkowo odnotowuje się wyższe ryzyko zawałów serca oraz innych schorzeń związanych z nagłym zakłóceniem rytmu dobowego.
Aby przetrwać zmianę czasu bez większych problemów, warto stosować kilka prostych zaleceń.
– Moja rada na okresy zmiany czasu jest zawsze taka sama: bądźmy dla siebie dobrzy i szczególnie wtedy zadbajmy o możliwość snu, regeneracji oraz relaksu – mówi prof. Jackowska.
Ekspertka podkreśla, że dobry sen jest kluczowy dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego, a odpowiednia ilość odpoczynku może znacząco zminimalizować negatywne skutki zmiany czasu.
Statystyki pokazują, że Polacy już teraz mają problemy z jakością snu – średnio co druga osoba skarży się na niewyspanie.
To sprawia, że zmiana czasu może stanowić dodatkowe obciążenie dla organizmu. Aby lepiej przystosować się do zmiany, warto wprowadzić nawyki sprzyjające zdrowemu snu.
Przed snem należy unikać nadmiernych stymulantów, takich jak kofeina czy elektronika, a także zadbać o relaks i wyciszenie.
– Dobry sen opłaca się nam wszystkim – podkreśla psycholożka zdrowia, zaznaczając, że odpowiednia ilość snu poprawia nie tylko samopoczucie, ale także wydajność i odporność na stres.
Zmienny czas, choć dla wielu osób kojarzy się z „dodatkową godziną snu”, może nieść ze sobą więcej wyzwań, niż się spodziewamy.
Kluczem do przetrwania tego okresu jest dbałość o zdrowie i świadome podejście do regeneracji organizmu.