Praca nawet do 74 roku życia? Podnoszą wiek emerytalny

Dania, często podawana jako przykład państwa o rozbudowanym systemie opieki społecznej, planuje znaczące zmiany w swoim systemie emerytalnym.

Według przewidywań wiek emerytalny może wzrosnąć nawet do 74 lat.

Obecnie mieszkańcy Danii przechodzą na emeryturę w wieku 67 lat, co już stawia ich w czołówce krajów z najwyższym progiem wiekowym.

Parlament zaakceptował już decyzję o stopniowym podwyższaniu tego wieku – w 2030 roku wzrośnie on do 68 lat, a w 2035 roku osiągnie 69 lat.

Kolejne głosowanie w 2025 roku zdecyduje o dalszym podwyższeniu do 70 lat, co miałoby nastąpić w 2040 roku. Jednak na tym zmiany się nie kończą.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, wiek emerytalny może wzrastać w kolejnych dekadach – do 71 lat w 2045 roku, 72 lat w 2050 roku, aż osiągnie 74 lata w 2070 roku, a pod koniec XXI wieku może wynieść nawet 77 lat.

Podwyżki wynikają z porozumienia zawartego w 2006 roku (Velfærdsaftalen), które wprowadziło mechanizm automatycznego dostosowywania wieku emerytalnego do rosnącej średniej długości życia.

W sierpniu 2024 roku premier Mette Frederiksen ogłosiła, że jej ugrupowanie zamierza renegocjować te ustalenia.

Chociaż partia rządząca poprze jeszcze jedną podwyżkę wieku do 70 lat, zamierza sprzeciwić się dalszym automatycznym zmianom.

Frederiksen podkreśla, że system powinien uwzględniać zróżnicowanie zawodów oraz długość stażu pracy.

Związki zawodowe popierają tę inicjatywę, argumentując, że ponad 750 tys. osób w Danii pracuje w warunkach wymagających dużego wysiłku fizycznego.

Z kolei organizacje pracodawców wyrażają obawy, nazywając odejście od dotychczasowego porozumienia „wysoce nieodpowiedzialnym” krokiem.

Duński system emerytalny, uważany za jeden z najlepiej funkcjonujących na świecie, składa się z trzech wzajemnie uzupełniających się elementów.

Pierwszym jest państwowa emerytura powszechna (folkepension), finansowana z podatków, gwarantująca podstawowe zabezpieczenie wszystkim obywatelom, niezależnie od ich wcześniejszych dochodów.

Dla osób samotnych wynosi ona łącznie 15 527 DKK (około 8 695 zł) brutto miesięcznie, uwzględniając kwotę podstawową 7 198 DKK (około 4 031 zł) oraz dodatek emerytalny 8 329 DKK (około 4 664 zł).

W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim podstawowa kwota emerytury jest taka sama, jednak dodatek emerytalny jest niższy i wynosi 4 262 DKK (około 2 387 zł), co daje łącznie 11 460 DKK (około 6 418 zł) brutto miesięcznie.

Drugim filarem są obowiązkowe programy emerytalne dla pracowników, do których składki – zazwyczaj na poziomie 12-18 proc. wynagrodzenia – odprowadzają zarówno zatrudnieni, jak i pracodawcy.

Środki te są zarządzane przez fundusze emerytalne lub towarzystwa ubezpieczeniowe.

Trzecim elementem są indywidualne oszczędności emerytalne, które można gromadzić na preferencyjnie opodatkowanych kontach.